“De energietransitie bestaat uit een aantal stappen. Isoleren en overstappen op een gasvrije bron. Dat eerste lukt, dat tweede is voor onze huurder nu onbetaalbaar”, zegt Anne-Jo Visser van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties. “Duizenden oudere woningen met slechte energielabels worden jaarlijks door woningcorporaties in Amsterdam gerenoveerd, geïsoleerd en verduurzaamd. Een enorme opgave. Als we klaar zijn krijgen bewoners eigenlijk een ‘oud nieuwbouwhuis'. En als we dan toch bezig zijn aardgas eruit, alternatieve energiebron erin.”
Stijging tarieven vastrecht en draagvlak huurders
In Amsterdam is die alternatieve energiebron vaak een aansluiting op stadswarmte in combinatie met elektrisch koken. Corporaties maakten met gemeente en Vattenfall de afspraak dat bewoners niet meer betalen voor het vastrecht stadswarmte dan voor een gasaansluiting: het ‘niet-meer-dan-anders-principe’. “Een prima regeling", zegt Visser. “Totdat Vattenfall eind vorig jaar eenzijdig besloot de tarieven te verhogen met 33 procent. Bewoners betalen daardoor 200 euro meer per jaar. En dan komt het energieverbruik daar nog bovenop; de variabele kosten dalen nauwelijks, afgezet tegen het prijsplafond van afgelopen jaar. Er is geen enkele huurder die instemt met het verduurzamen van zijn of haar huis als je daarna meer dan het dubbele betaalt voor een aansluiting op stadswarmte, ten opzichte van gas. En dat is heel begrijpelijk.”
Het prijsverschil tussen gas en stadswarmte loopt daardoor compleet uit de pas. “Dat was absoluut niet de afspraak. Verduurzaming mag niet ten koste gaan van betaalbaar wonen. En al helemaal niet voor de laagste inkomens. We zijn daarover in gesprek gegaan met Vattenfall, de gemeente en het Rijk. Daar zijn we helaas niet uitgekomen. Daarom hebben we noodgedwongen het besluit genomen om daar waar mogelijk de overstap op stadswarmte voorlopig te staken. We kijken nu per project naar aardgasgestookte cv-ketels of andere duurzame warmtebronnen. Pas als landelijk de regelgeving op orde is en stadswarmte ook betaalbaar is en blijft voor de huurder, gaan wij weer naar dit alternatief kijken. ”
Draagvlak energietransitie
De Amsterdamse corporaties hopen dat de gemeente Amsterdam en de politiek in Den Haag Vattenfall alsnog op andere gedachten kan brengen. Visser: “We zijn realistisch. De energietransitie is niet gratis. Voor niemand. Maar het kan niet zo zijn dat de rekening, tegen alle afspraken in, direct of indirect bij de laagste inkomens komt te liggen. We verwachten van het Rijk dat er voor de overstap naar duurzame alternatieven een bijdrage komt zodat corporaties en warmtebedrijven niet in de min eindigen. En dat er een transparante en heldere kostenstructuur is voor stadswarmte, zodat niet allerlei kosten meer onverwacht in het vastrecht komen. En minstens zo belangrijk: dat er voor mensen met een laag inkomen een tegemoetkoming komt als het duurzame alternatief duurder is dan aardgas. ”
